April 18, 2016
by Vahan Misakyan


Մեկնարկում է նախագիծ անհայտ կամ չսահմանված համընդհանուրի մասին x-commons.com, որը հրավիրում է բոլոր տարածական և կառուցողական մտածողներին մասնակցել նոր տեսակի դիսկուրսի ստեղծմանը` ներկայացնելով մտքեր և մտավոր գործեր հրապարակման համար: x-commons.com-ը հարթակ է մտածելու ընդհանուր ունեցվածքների, նյութական և աննյութական ռեսուրսների. մասնավորապես Հայկական աշխարհի ու նրա Հանրապետությունների տարածքային համակցողների մասին:

Վերջերս շատ են կիրառվում արժեհամակարգ, հայրենիք, պետականություն և այլ նման բառաշարքեր, բնութագրելու մեր համընդհանուր կարողությունները` որպես ազգ, բայց իրականում ի՞նչ է նշանակում ունենալ համընդհանուր ու հարաբերվել համընդհանուրին: Որպես կանոն նման արտահայտությունները տարածվում են անպատշաճ հուզական ու ցածրաճաշակ գեղագիտական արտահայտմամբ: Լքելով որևէ կառուցողական դիսկուրս, հանրությունը կրկին ու կրկին նախընտրում է թաղվել գրականային անիմացության հռետորաբանական ճահճում: Հաճախ այս տեսակ հասկացությունները տեղ են գտնում նաև այսպես կոչված քաղաքական վերլուծաբանության բառացանկում, մեկ այլ գրվածքների ժանր, որը հակված է հուզական այլ ոչ թե տրամաբանական հայցով դիմել հանրությանը: Արդյունքում չի ձևավորվում քննադատական և կառուցողական դիսկուրսիվ դաշտ, որտեղ հնարավոր կլիներ պարզել, թե ինչպես գնալ համընդհանուրի հավաքական գիտակցմանն ու տնօրինմանը, և որպես հետևանք նաև միասնականության:

Միասնականության մասին խոսելու ցանկացած փորձ, փորձ է նաև սահմանել ընդհանուր ունեցվածքները` մարդկային, նյութական կամ աննյութական ռեսուրսները: Մենք բոլորս, հատկապես հայաստանաբնակ հայերս, վերջերս զգացինք թե ինչ է նշանակում ապրել միասնական ռեժիմով: Կարճատև պատերազմի ընթացքում ընդհանուրը դարձավ մասնավոր, հավաքականը անձնական: Այսինքն` ձևավորվեց տարածական մտայնություն, որտեղ անհատ զինվորի ճիգը դարձավ հասարակության ճիգ: Բայց այդուհանդերձ հասարակության ներսում չեն կայանում այս մտայնության ամրագրման և զարգացման տրամադրություններ: Փոխարենը հանրությունը մեծամասամբ տրվում է հուզական արտահայտչականության պաշտամունքին, դավադրության տեսությունների և հերթական կարճատես քաղաքա«գիտական» հռետորաբանություններին: Մեր մեջ դեռ գոյություն չունի այն կարևոր գիտակցումը, որ որոշ էմոցիաներ պետք է մնան չարտահայտված, որ արտահայտման հետևանքը դա հերթական փակուղին է: Մենք շարունակ ստեղծում ենք հիշողություններ որպես հավաքականության աննյութական առարկայացումներ ու ժամանակ առ ժամանակ վերադառնում վերհանման ծեսերին, այսպիսով` բավարարելով մեր միասնականացման ազգային բնազդը: Այս պատերազմի արդյունքում ստեղծված մտայնությունը նույնպես սպառնում է դառնալ ընդամենը հիշողություն:

Այս նախագիծը ընդունում է հավաքական հիշողությունը որպես կարևորագույն հասկացություն, պարզելու համար Հայ ազգի միասնական կայացման ճանապարհը, և միասնականության կայացման ռեսուրսները: Հետևաբար` այս նախագիծը սկսում է համընդհանուրի գաղափարական հարցումը հավաքական հիշողության դիտարկումից, ընդունելով այն որպես ազգի ընդհանուր ունեցվածքներից մեկը: Հայ ազգի գոյությունը վերջին հարյուրամյակի ընթացքում ունի ինքնաստեղծ ժամանակային փակուղիների շրջապտույտում լինելու բնույթ: Հայ հավաքականությունը արտահայտվում է հիմնականում հուզական և հազվադեպ կառուցողական մտայնությամբ: Հասկանալու համար մեր հավաքական հիշողության որպես ընդհանուր ռեսուրսի բնույթը ու դրա ստեղծած ազդեցությունները, նախագիծը իր առաջին հրապարակումով դիտարկում է քառորդ դար առաջ տեղի ունեցած երկրաշարժը: Վերջինս ծառայում է որպես միջոց ստեղծել ավելի լայն փոխաբերություն վերլուծելու համար նաև օր. 2008թ մարտիմեկյան իրողությունը և Հայոց Ցեղասպանության տարածական ներկայությունը 21-րդ դարում, երկու կարևոր թեմաները, որոնք ենթարկվելու են քննադատական վերլուծության նախագծի հաջորդ երկու Էսսեներում:

Այս նախագիծը համընդհանուրի գաղափարի զարգացմամբ ունի վերջնանպատակ առաջ բերելու տարածքայինության և ինքնավարության ավելի լիարժեք ու ավելի արդիական պարադիգմաներ, որոնց կիրառության դեպքում Հայ ազգը կարող է վերագտնել իրեն գալիք հարյուրամյակներում: x-commons նախագիծը հետաքրքրված չե զուտ դիալեկտիկ, գծային ու կետային մտածողություն զարգացնող վերլուծություններով օր. միայն քաղաքագիտությամբ կամ միայն սոցիոլոգիական վերլուծությամբ կամ միայն մշակութաբանական կամ ազգագրական վերլուծությամբ: Փոխարենը, այն հետաքրքրված է տրանսդիսցիպլինար (միջմասնագիտական) հետազոտություններ իրականացնելու մեջ, հետազոտություններ որոնք կարող են ունենալ նախագծային արդյունք և որոնք կարող են ներգրավել տարատեսակ վիզուալ կամ տեքստային միջոցներ: Միևնույն ժամանակ այն չի հայցում զուտ գրական կամ արտիստիկ արտահայտման ձևեր, որոնք գործում են որպես «գիտություն կամ արվեստ ինքն իր մեջ» տրամաբանությամբ: x-commons հարթակը գործելու է որպես մտքերի փոխանակման վայր, որի աշխատելու տրամաբանությունը կարելի է պատկերել օր. Ժաք Ռանսիեռ ի «գիտելիքների պոետիկան» հասկացությամբ: Այսինքն, դիսկուրսիվ մեխանիզմ, որի միջոցով ինֆորմացիան կխուսափի ուղակի գրականություն դառնալուց և կդառնա գիտելիք, կառուցողական ու քննադատական միաժամանակ:

Որպես համայնք x-commons-ը ունի նպատակ համախմբելու այն նախաձեռնող մտածողներին և կատարողներին, որոնք անտեսում են կառավարական / քաղաքական մեքենան` որպես փոփոխության և բարելավման գործոն, և աշխատում են անկախ ընթացիկ պոպուլիստական օրակարգերից. մարդիկ, ովքեր չափում են ժամանակը մշակույթային դարերով, այլ ոչ թե քաղաքական տասնամյակներով, և նախընտրում են աշխատել հանուն հաստատունների, այլ ոչ թե ժամանակավորների:






︎ | ︎ | ︎ | ︎


© 2016-23 X-COMMONS.COM

The entire content of the website, as well as its graphic and conceptual presentation, are subject to the copyright of the respective author and may not be reproduced or used without the express written permission of said author.

Mark